شاکش ما با تجدد حدود صدوپنجاه سالی است که آغاز شده و گویا به امر پایان‌ناپذیری بدل شده است. بیآنکه دستاوردهای این کشاکش را بتوان پنهان کرد ... ولی هیچیک از این حرکات تهی از ضد خود نبوده و هر بار سنت از درون آن چنان با قدرت سر برآورده که رسیدن به هدف را دشوار کرده است ... اکنون در آغاز هزارهی سوم به نظر میرسد ما مقدار زیادی از راه را طی کرده‌ایم و چاره‌ای هم جز آن نداریم که به‌رغم تمام اختلافات مسلکی در راه تأمین عناصر تجدد یکدله شویم وگرنه، نه تنها از کشورهای پیشرفته که از کشورهای تازه به دوران رسیده نیز عقب خواهیم ماند و ناچار خواهیم شد به تاریخ چندهزارسالهی خود دل خوش کنیم و به زندگی در گذشته ادامه دهیم... . "ا?نجا جای بحث دربارهی افت و خیزهای تجدد در دورهی صدساله (اگر مبنا را انقلاب مشروطه بگیریم) یا صد و پنجاه‌-‌شصت سالهی گذشته (اگر مبنا را اقدامات عباس‌میرزا بگیریم) نیست. خوانندگان با خواندن این مجموعه و در ضمن سؤال و جواب‌ها درخواهند یافت که راه تجدد چگونه طی شده و به کجا رسیده است... . "این مجموعه، علاوه بر نگاه به تجدد ایران، گوشهی چشمی نیز به تجدد در افغانستان و تاجیکستان دارد؛ زیرا که سرنوشتِ این مجموعهی فارسیزبان را در پیوند با یکدیگر میبیند. تردیدی وجود ندارد که تجدد ایران بر کشورهای فارسیزبان دیگر تأثیرگذار بوده و همچنین پیشرفت‌های آن‌ها میتواند بر ما تأثیر گوارایی بگذارد"