با وجود غنای سنت قصه‌گویی منظوم و منثور در ادبیات کلاسیک ایران، داستان‌نویسی نوین، مهاجری است که بیش از صد سال از اقامتش در این سرزمین نمی‌گذرد. البته این مدت در تاریخ ادبیات، دوران کوتاهی نیست، به خصوص که دوره‌ی مورد نظر به دلیل تغییر و تحولات چشم‌گیر در حوزه‌ی جامعه، فرهنگ و ادبیات از مهم‌ترین مقاطع تاریخ معاصر به شمار می‌آید. در همین سال‌هاست که تاثیر برخورد مظاهر تجدد غرب با جامعه‌ی سنتی به شکل بحرانی فراگیر در سیاست و فرهنگ و ادبیات ایران بروز می‌یابد؛ بحرانی که به صعود طبقه‌ی متوسط و ظهور روشنفکرانی می‌انجامد که اندیشه‌هایی اصلاح‌طلبانه دارند و برای بیان مقصود خود از شکل‌های تازه‌ی ادبی نظیرگزارش‌های روزنامه‌ای، رمان، داستان کوتاه و نمایش‌نامه استفاده می‌کنند. به واقع جامعه‌ در مسیر بیداری ملی، می‌کوشد با بهره‌گیری از این شکل‌ها، وضع خود را روشن کند و احتمالا پاسخی برای سئوال‌های متعددش بیابد. عوامل ذهنی و عینی گوناگونی راه را برای پیدایش داستان‌نویسی ایران هموار کرد که از آن جمله است: خودآگاهی ملی، هویت یافتن ملت و اهمیت یافتن فرد و فردیت، جدایی هنرمند از حامیان درباری، به کارگیری زبان ساده، و فراهم آمدن امکانات فنی چاپ کتاب و مطبوعات. کتاب حاضر دربرگیرنده‌ی شرح اجمالی زندگی و آثار نویسندگان ایرانی و نیز نخستین کوشش‌ها برای آفرینش ادبیات جدید (دهه‌ی 1270 ه . ش) تا دهه‌ی 1380 است.