در میان انبوه سفرنامه های حج از دوره قاجار، سفرنامه کیکاوس میرزا از سال 1253 ق / 1837 یکی از قدیمی ترین هاست که برای نخستین بار به چاپ می رسد. کیکاوس میرزا ملقب به شهاب السلطنه فرزند فتحعلی شاه، مؤلف سفرنامهای است که تقدیم خواهد شد. در تذکره خاوری ـ رسالهای که به طور مستقل در باره فرزندان فتحعلی شاه نوشته شده - از وی به عنوان سی و دومین فرزند ذکور فتحعلی شاه یاد شده (متولد 1222 ق) و درباره وی آمده است: «برادر صلبی و بطنی نواب کیقباد میرزاست... مدتی مدید در عهد صاحبقران رشید به نیابت آن مستوره معظمه [صبیه محترمه ابراهیم خلیل خان جوانشیر، حاکم قراباغ که وی را تربیت کرده بود] به حکومت دارالایمان قم رسید و بیشائبه اغراق، از حُسن تدبیر، باعث آبادانی آن ولایت گردید. شاهزاده، با ثروت و مکنت است و بینهایت مایل عیش و عشرت. در سنه ۱۲۵۳ به زیارت بیت الله الحرام شتافت و در یک هزار و دویست و پنجاه و چهار مراجعت کرده و در دارالخلافه آرام گرفت». خاوری در جای دیگری در باره آن بانو که مربی کیکاووس میرزا بود، نوشته است: «حضرت اعلی نواب شاهزاده کیکاوس میرزا که از بطن مطربه شیرازیه بود، به فرزندی او عنایت فرمود». همو در باره فرزندان وی هم نوشته است که شمارشان هشت نفر از ذکور (5 نفر) و اناث (3 نفر) است.
سفرنامه مکه
- نویسنده: کیکاووس میرزاقاجار؛ به کوشش رسول جعفریانناشر: نشر علمزبان اصلی: ادبیات فارسینوع جلد: شومیزقطع: رقعیتاریخ انتشار: 1394240 صفحهنوبت چاپ: 2