درجلد نخست این کتاب مولف با طرح موضوع امکان برخورداری نظام حقوقی ایران از مبانی اندیشه حقوقی متناسب با فرهنگ، سنت ها و باورمندی های ایرانیان، به موضوع ناکارآمدی نظام حقوقی کشور از ۱۲۸۵ خورشیدی تا به امروز اشاره و با طرح ایده «حقوق ایرانی» به مرور برخی منابع و جانمایه های فرهنگی و اندیشه های حقوقی در طول تاریخ فرهنگی ایرانزمین و امکان سنجی شناسایی مبانی و مقتضیات نظام حقوقی متناسب با جامعه ایرانی پرداخته است. در توضیحات پشت جلد کتاب آمده است: «آنچه در این دفتر آمده، در نزدیکترین زمانِ تاریخی، متعلق به پنج هزار سال پیش است. زمانی که اثری از ادیان بزرگ نیست، اما قواعد و مقرراتی مرور شده که بعدها و در برخی ادیان، عیناً قوانینِ معابدِ خدایانِ سومری در ۳۷۰۰ سال پیش بودند و ای بسا که خاستگاه آنها نیز هلیل رود یا جیرفت کنونی باشد. مقصود از آنچه گفته شد، ترغیب حقوق خواندگان برای شناسایی مبانی و مقتضیات نظام حقوقی ایرانی است و شاید کمینه اثرش این باشد که اگر روزی اندیشمندی برآن شد تا کتابی در «اندیشه های حقوقی» بنگارد، به جان مایه های نهفته در اساطیر ایرانی و دورانِ پیشاتاریخی ایرانزمین چون هلیل رود، مرهشی و ایلام در هزاره های پنجم و چهارم پیش از میلاد و قانون نامه های بین النهرین باستان نیز نظری اندازد.»