بیچارگان با الهام از آثار گوگول، پوشکین و کارامزین و همچنین نویسندگان انگلیسی و فرانسوی، به صورت نامه‌نگاری‌هایی بین دو شخصیت اصلی، ماکار دووشکین و واروارا دوبروسلووا نوشته شده است که رابطه دور خانوادگی دارند. این رمان زندگی مردم فقیر، رابطه آنها با افراد ثروتمند و به طور کلی فقر را به نمایش می‌گذارد که همگی موضوع‌های رایج در طبیعت‌گرایی ادبی بودند. دوستی عمیق اما عجیبی بین آنها شکل می‌گیرد تا اینکه دوبروسلووا علاقه خود را به ادبیات، و نیز بعداً پس از خواستگاری یک بیوه ثروتمند، آقای بیکوف، به ارتباط با دووشکین از دست می‌دهد. دووشکین، نمونه اولیه کارمند که در بسیاری از آثار ادبیات طبیعت‌گرایانه در آن زمان دیده می‌شود، ویژگیهای احساسی خود را حفظ می‌کند. دوبروسلووا هنر را رها می‌کند، در حالی که دووشکین نمیتواند بدون ادبیات زندگی کند.