۱- حکم میکنم : رضاخان: به مناسبت سدمین سالگرد کودتای سوم اسفند 1299
کتاب پیش رو یکی از آثار مهم پیرامون رضا شاه و چگونگی به قدرت رسیدن و خدمات او میباشد که به مناسبت صدومین سالگرد کودتای سوم اسفند سال هزارو دویست و نودو نه به رشته تحریر در آمده است. آرمان مستوفی در توضیح کتاب شرح می دهد که آنچه را می‌خوانید تنها یک "کتاب" نیست. نوشتاری‌ست که در آغاز، به عنوان متن داستان برای تولید یک سریال تلویزیونی درباره رضا شاه پهلوی نوشتم. از این رو، مستندات و مراجع (رفرانس‌ها) در حدی که در یک برنامه تلویزیونی میشود گفت، در متن داستان آمده است. آن سریال تولید نشد.
در یک "کتاب" به ویژه کتاب پژوهشی، مرجع یا رفرانس ِ هر عدد یا هر نقل قول باید با شماره گذاری، در پایین همان صفحه، یا در پایان هر بخش، با تصریح همه مشخصات که در این‌گونه کتاب‌ها لازم است، ذکر شود. اما ذکر رفرانس‌ها به این ترتیب، ایجاب می‌کرد که همه منابع را از اول بررسی کنم و این بار، برای نوشتن "کتاب" یادداشت بردارم؛ کاری که وقت فراوان می‌خواست و در هر حال، باز باید همه آنچه را که نوشته بودم دور می‌ریختم. این بود که ذکر رفرانس‌ها را به همان شکلی که در یک برنامه تلویزیونی می‌شد گفت در متن باقی گذاشتم. خواهش میکنم این نقص را بر من ببخشید و در هرحال، به سرقت ادبی متهمم نکنید. اگر از عدم ذکر رفرانس ضروری یک "کتاب" نمی‌توانید چشم بپوشید، در بدترین شرایط، فکر کنید که این نوشتار یک نوشتار پژوهشی نیست؛ اصلاً یک رمان تاریخی‌ست به قلم زنده‌یاد ذبیح‌الله منصوری!
در این نوشتار، تاریخ‌ها همه به هجری خورشیدی‌ست و تا جایی که امکان داشت از لقب‌های قاجاری چشم پوشی و کوشش شده است تا نام و نام خانوادگی شخصیت‌ها ذکر شود.
در دوره قاجار، نام وزارتخانه‌ها، غیر از وزارت جنگ، همه به عربی بود. در این نوشتار نام‌های امروزی وزارتخانه‌ها و مشاغل دولتی به کار برده شده اند تا فهم آن برای جوانترها که ممکن است با نام‌های قدیمی کمتر آشنا باشند، آسان‌تر شود.
در شب بین دوم و سوم اسفند ١٢٩۹، حوالی نیمه‌شب، غرش مهیبی مردم تهران را از خواب پراند. ده توپ در وسط شهر تهران باهم شلیک کرده بودند. پس از آن، چند دقیقه‌ای صدای شلیک چندین تفنگ شنیده شد و سپس سکوت برقرار شد و مردمی که از خواب پریده بودند، توانستند دوباره بخوابند. شلیک توپ از اتفاق مهمی خبر می‌داد.
اتفاق این بود که یک نیروی تقریباً دو هزار نفری قزاق و صد ژاندارم، بدون برخورد به مقاومت، وارد تهران شده و پایتخت ایران را در اختیار گرفته بودند. مردم عادی هنوز نمی‌دانستند چه خبر شده است. فردای آن روز، چهارم اسفند، اعلامیه‌هایی به در و دیوار تهران چسبانده شد که تیتر آن بازتاب‌دهنده راه و روش امضاءکننده آن بود «حکم میکنم.»
لینک تهیه کتاب در سایت نشر ناکجا:
۲- سفرنامه خوزستان سفرنامه مازندران
سفرنامه رضاشاه به خوزستان کتابی است نوشتهٔ فرج الله بهرامی که در سال ۱۴۰۱ توسط انتشارات خانه تاریخ و تصویر ابریشمی به چاپ رسید. این کتاب در سال‌های قبل با ویرایش‌های مختلف به چاپ رسیده‌است. این اثر که به خامه فرج‌الله بهرامی نگاشته شده و تمام مطالب آن، بی‌کم و کاست از سوی رضا شاه به وی دیکته شده بود برای اولین بار در سال ۱۳۰۳ در ۴۱۸ صفحه در مطبعه کل قشون انتشار یافت. چاپ دوم این کتاب، با حذف مطالب مفصل در شرح تاریخی و جغرافیایی روستاها و شهرها در طول راه، در ۲۸۶ صفحه در سال ۱۳۵۰ از سوی مرکز پژوهش و نشر فرهنگ سیاسی دوران پهلوی همراه با ده‌ها عکس و سند به زیور طبع آراسته شد.
سفر خوزستان برای سرکوب کردن شیخ خزعل و یکپارچه کردن ایران صورت گرفت. شیخ خزعل، آشکارا خود را تحت الحمایه دولت انگلستان می‌خواند و دولت انگلستان نیز از او پشتیبانی می‌کرد و رضاخان را از سرکوبی شیخ خزعل برحذر می‌داشت. آنچه در این سفرنامه آشکار میشود این است که رضاشاه با دشواری زیاد به این سفر پرداخته‌است، چنان‌که یکبار در سفر دریایی از بندر بوشهر به بندر دیلم در طوفانهای آذر ماه دریا، با یک زورق پوسیده جان خود را به خطر انداخت و بار دوم هنگام رفتن به اهواز بود که در قبضه مردان مسلح شیخ خزعل قرار داشت. رضاشاه بعد از ختم غائله خوزستان، به عراق سفر می‌کند و به زیارت ائمه شیعه در کربلا، نجف و دیگر شهرهای مذهبی شیعی میپردازد.
در این کتاب، مذاکره کنسول انگلستان در شیراز با رضاشاه یکی از جالب ترین صحنه هایی است که مداخله دولت خارجی را در امور ایران به نمایش می گذارد. کنسول انگلستان به او می گوید:
" ... چون خزعل رسما تحت الحمایه دولت انگلیس است و ما مجبوریم از تحت الحمایه خود قویا مواظبت و محارست کنیم، ناچاریم که با شما نیز بطور رسمی وارد مذاکره شده و از ورود شما جلوگیری و از ورود قوای نظامی شما به خاک خوزستان ممانعت کنیم.انگلیس در خوزستان علاوه بر موقعیت سیاسی، وضعیت خاصی دارد. لوله های کمپانی نفت که در طول کارون کشیده شده، ممکن است در این لشکر کشی و منازعات صدمه ببیند.بنابراین هر پیشامدی که رخ بدهد مسئولیت مستقیم آن متوجه دولت ایران و شخص شما خواهد گردید و ما مجبور به مدافعه و مداخله خواهیم شد"این کتاب در سایت نشر ناکجا کتاب موجود می باشد.
لینک تهیه کتاب در سایت نشر ناکجا:
۳- رضا شاه فرزند ایران
کتاب پیش رو همانگونه که از نامش پیداست، به زندگی، و چگونگی روی کار آمدن رضا شاه پهلوی میپردازد. و به جرات میتوان گفت یکی از ارزنده ترین کتابهایی است که پیرامون رضا شاه و خدماتش به رشته تحریر در آمده است.
دکتر هوشنگ نهاوندی در مقدمه در مقدمه این کتاب می گوید: این کتاب زندگی نامه سیاسی مردی است که از میان مردم برخاست و هنگامی که ایران ما در حال فروپاشی و پریشانی بود آنرا نجات داد و به راه ترقی و سربلندی برد هشت دهه پس از خاتمه پادشاهی او میبینیم که تقریباً هر چه در ایران هست در زمان سلطنت وی و بدون کوچکترین کمک خارجی بنیان نهاده شده.
سردار سپه فرزند ایران بود چون یعقوب لیث و نادرشاه افشار در زندگی سیاسی و رفتارش دچار اشتباهاتی شد که پنهان نباید کرد و پنهان نکرده ایم. اما کدام رهبر و سیاستمدار بزرگ است که در طول حیات و فعالیتش هیچ اشتباهی مرتکب نشده باشد؟ کسانی که امروزه در خیابانهای تهران و شهرهای دیگر ایران در تظاهرات خود از او یاد میکنند هرگز او را ندیده اند و زمان سلطنتش را درک نکرده اند. اما حماسه او یک حماسه ایرانی در خاطره ها به جا مانده بود و زنده شده و مظهر و مبین تمنیات و خواسته های یک ملت ستمدیده اما امیدوار به آینده گردیده...
لینک تهیه کتاب در سایت نشر ناکجا:
برای دسترسی به تمامی عناوین با موضوع رضا شاه در سایت ناکجا به لینک زیر مراجعه فرمایید:
منابع:
Naakojaa
Wikipedia
bookciti
news.gooya
shop.ketab
Comments